ITSASOARI BEGIRA

Jon Maia / Benito Lertxundi

Zazpi mendeko gauean gaude

gure loreetan sasi.

Irrintzi, oihu, ele ta ulu

marmario ta garrasi.

Haize, enbata, brisa, galerna...

gaur garbi, bihar nahasi.

Xake-taularen zuri beltzean

arrats gozo, egun gazi.

Ai, itsasorik ez bageneuka,

zeri so negarrez hasi?

Gure zuhaitza landatu dugu

amildegi muturrean.

Adarrak daude ertzetik haruntz

sustraiak, berriz, lurrean.

Bihotz-hesteak estu helduaz

esku baten ahurrean,

bertso berriak jartzera noa

bere indar laburrean,

nola malko bat isuritzen den

itsasoaren aurrean.

Nola haizeak ur azalean

eguzkiaren irteeran,

nola kaioak zorabioan

itsas enbata bezperan,

pentsatzen nago gu ere berdin

ibiltzen ez ote geran.

Susmoa daukat gure

patua itsasoa ez ote dan:

libre ta zabal dugu aurrean,

baina ezin dugu edan.

Heldu herria sustraietatik,

tira eta gora jaso;

jarri Kantauri aurrean eta

mantendu zutik hari so,

ispilu hortan ikus gaitezen

herriz-herri, auzoz-auzo.

Zauriak gatzez itxi ditzagun

malkoak urez eraso...

Sano ta libre irla txiki bat

salbatuko da akaso.

Azken arnasa eman nahi nuke,

eguna hiltzen ari da.

Azken arnasa eman nahi nuke,

bertsoak entzuten dira.

Azken arnasa eman nahi nuke,

kantari nator herrira.

Azken arnasa ematen dugu

eguzkitik eguzkira!

Azken arnasa eman nahi nuke

itsasoari begira.

Azken arnasa ematen dugu

eguzkitik eguzkira!

Azken arnasa eman nahi nuke

itsasoari begira (2). 

GIZON ARRUNTAREN KOPLAK

Xabier Lete

Kantatzera noazu 

bertso bat edo bi

herenegun jarriak 

gizona arruntari.

Antoniyo, Lorentzo 

edo Joxe Mari,

gauza ederra denik 

ez ukatu neri.

Goizean jeikitzean 

lehenbiziko gauza,

ahoa zabaldu eta 

janzten ditut galtzak,

muturra garbitzeko 

nolako zalantzak!

ezin kendurik nabil 

loaren orratzak.

Kafesnia hartuta, 

horrekin batera,

ahal baldin badet behintzat 

noa komunera: 

aurrian papera 

ta atzian papera,

periodikua le(i)tuz 

ilustratzen gera.

Etxetikan lanera 

noa nahiko mantso.

Realak  4-1 

galdu zuen atzo,

kalian bi txakur 

ta beste hiru atso,

egun on Don Pepito 

eta Don Alfontso.

Gauzak gaizki dabiltza, 

hau da komeriya, 

Afganistan-en gerra 

piztu zuten iya,

tokatzen baldin bazait 

aurten loteriya

erosiko beharko det 

Citroën berriya...

ongi egon omen zan 

Tolosan feriya.

Ongi ikasi nuen 

gaztetan baltsian,

karterari kontutzen 

txamarra galtzian:

Artxandako haiziak 

beruak baizian,

ederki egoten zen 

ohiaren atzian.

Ni lana egina naiz 

semiak hazteko,

haiek eskola ona 

xuxen ikasteko,

ikasi eta gero 

lanian hasteko,

ez ditezela izan 

bazterrak nahasteko.

Semeen semeetatik 

baitatoz semiak,

batzuek arrak eta 

bestiak emiak,

batzuek lodiyak ta 

beste batzuk miak:

horrela jarri zuen 

Jaunaren legiak.

Gaurko eguna ere 

bota degu, bada.

Gizon okupatua 

gauza ederra da.

Asko gustatutzen zait 

oiluaren salda,

Mugairen hasten baita 

Belateko malda.

Ez naiz ni gizon txarra, 

baina, zer arraio,

Fidel Castro izateko 

ez bainintzan jaio!

Musian egiten det 

makina bat saio,

andriaren onduan 

afaldu det iaio,

orain ohera noa, 

bihar arte, aio.

Bihar arte... aio!

”BOSTAK ETA LAURENAK” jota

Joseba Ibarra / Oskorri

Bost lagun alkar hartuta

musikak harrapatuta,

holan gozatzen dogu-ta

euskal kantak abestuta.

Za(r)atamon alkartzen gara,

kantu, soinu ta algara,

gaur gabiz aldrebestara…

ardao apur bat atara!

Bostak eta laurenetan

hasten gara gu kantetan,

egun batzutan seiretan

serio gabiz, benetan!

Bat, bi, hiru, lau eta bost,

gu ez gagoz beti ados:

orain soinu, orain ahots,

hor gitarra, hor txistu-hots.

Zaatamon baso ta zelai,

ta txorien kanta alai,

kantuz JOSU, PABLO, UNAI,

JOSE ta JOSEBA be bai.

Bost eta bi dira zazpi

eta bat gehiago zortzi.

Gu hasieran bost ginen,

orain ia bederatzi.

EDURNEk kantu goxoa,

OSCARrek danborrak hautsi!

Zazpi gara, bost eta bi

…eta bat gehiago zortzi:

han, atzean, mahaian, GOROS.

Ea, eskuak erakutsi!

Upo mendian edurre

bota surtara egurre

sikatu ein jat zintzurre

ardaua edanez gero

ai, bihar zelako atxurre!

ai, bihar zelako atxurre

Upo mendian edurre.

GERNIKA

Inazio Eizmendi (Basarri)  /  Patxi Saiz

Mila bederatziehun eta

hogeita hamazazpia

euskotarrentzat urte beltz ilun

triste ta negargarria.

Hauts bihurturik utzi zutena

Gernika zoragarria.

Euskal erliki maitatuenak

gordetzen zituen herria.

Lai ra ra rai la ra rai ra rai…

Apirileko hilarekin zan,

hogeita seigarrenean,

hain juxtu ere Peri eguna,

astelehen arratsaldean.

Kale-baserri, milaka anai,

gizatasun ederrean

plaza inguruan aurkitzen ziran

lehengo ohitura zaharrean.

Lai ra ra rai la ra rai ra rai…

Ehunka izan ziran etxe jausien

zakarpetan geldituak.

Nork daki zenbat kale gorrian

zeharo erdibituak?

Infernu honetan uzten gaituzte

laguntza gabe galduak.

Oi, euskaldunen min oinazerik

ez du sentitzen munduak.

Lai ra ra rai la ra rai ra rai…

Ez da, ez, alferrikakoa izan

hor isuri den odola.

Pentsa oraindik emaitza ederrak

ematekotan dagola.

Euskal gogoa armez ta indarrez

ezin hil liteke inola.

Gernika erre ziguten baina

zutunik dago arbola.

Lai ra ra rai la ra rai ra rai…

GREZIAKO ITSASONTZIA

Lluís Llach  /  Xabier Lete

Itsaso gaindik ikusten baduzu

gure gogoa daraman ontzia,

ez zazu pentsa 

galduta doanik,

argitzen baitu 

goizeko eguzkia.

Hainbeste amets 

negar ta desio

ez du ekaitzak ondora botako.

Salbatuko da goizeko ontzia

kaiaren bila hegaka joateko.

Arraun berriek eramango dute

bide zaharretik askatasunera.

Oihal zuriek haizea bildurik

gure arnasa 

biltzen den batera.

Ez du ekaitzak ondora botako.

Salbatuko da goizeko ontzia.

MARTIN LARRALDE

Joseba Sarrionaindia  /  Ruper Ordorika

Larre berdeak, etxe zuri

teila gorriak,

jendarme auto bat bidean

bildots artean pasatzen.

Etxe-elizetan otoitzak,

betiko otoitzak

neguko kearen antzera

leun igotzen.

Martin Larralde

ez da sekula itzuli,

baina itzuli balitz

(arantzak barrurantza itzuliak

lituzkeen sagarroia lez).

Itzuli izan balitz, zer?

Gaur igandea da.

Larre berdeak, etxe zuri

teila gorriak,

jendarme autoa bidean

Bayonne 17  panopetik,

jendea

famili erretratuetan bezala.

Larritasuneraino perfumaturiko

arima erakutsiz doa mezetara.

Inork ere ez du

(dena ohitura, dena errua,

dena barkamena)

oroimenaren korapiloa deslotzen

Inork ez du

(dena ohitura, dena errua,

dena barkamena)

koblakaririk  behar…

Martin Larralde

honelako egun batez

hil zen galeretan,

begiak zabalik etzanda,

zerua itsaso zikin bat da

zerua itsaso zikin bat dela esanez,

agian,

zerua itsaso zikin bat dela esanez.

ITSASOA GARA

Ken7

Begiratu atzean 

ortzi-mugak sutan  

gure begien zerutan.  

Begiratu, maitea, amildegi ertzak:

biziak hilak ametsa.  

Ez bilatu gauean izar hura  

zure begitan piztu da. 

Ta ez galdetu inoiz 

zer galdu genuen

negar egin genuenean.

Malko haiei esker

orain itsasoa gara

orain itsasoa gara!

Orain hemen gaudela 

bidegurutzean

utz ditzagun beldurrak atzean.

Ez gara izan onenak beharbada,

baina gure bizitza izan da.

Mendeetako kanta erditu da,

gure ordua heldu da. 

Ta ez galdetu inoiz 

zer galdu genuen

negar egin genuenean.

Malko haiei esker

orain itsasoa gara

orain itsasoa gara!

Ta ez galdetu inoiz 

zer galdu genuen

gure ametsaren bidean.

Izan garelako

oraindik ere bagara

ta beti izango gara.

Ta ez galdetu inoiz 

zer galdu genuen

negar egin genuenean.

Malko haiei esker

orain itsasoa gara

orain itsasoa gara!

MOLINATXO

Tolosako inauterietako

habanera-doinua

BASERRIKO ATE ZABALAK

Walt Whitman / Txomin Artola

Baserriko ate zabalak

irekiak eta prest daude

uztaileko belar-igarrak

mantso doan orga betetzen du.

Nabarra eta berde

nahasi artean argia jostari

eta hango sataian

besatarak pilaka.

Hortxe naiz laguntzen,

organ etzana iritsi naiz,

hanka bat

bestearen gainean nuela.

Dardara gozoak sumatu ditut

orga-hagatik jauziaz,

pagotxa eta alpalpa bildu ditut

itzulka noa, jira-biraka,

eta belar idorra dut

ene bilo nahasietan.

WELCOME TO BEACH

Jon Maia / Gozategi

Itsasoa eta

errepidearen artean dagoen

lur zatian bizi naiz ni.

Itsasoa, lur zatia… ez da gutxi.

Hondarra ondare,

haitza harribitxi

itsasgorak jantzi ta

itsasbeherak erantzi.

Horrela da, ez du inork erabaki.

Ezer eskatu gabe

eskeini didazu gauero ohea,

mendi bularrak heze

ur ezpainak gazi:

nere maitalea.

Ilargiz ilargi,

basati ta birjin,

salneurririk gabe

bizitzeko ederregi zarelako

ezin zara libre bizi.

Erosi zaituzte,

erreza izan da,

egin dezatela orain

beren propaganda:

yateak, golfa

eta ipuin handi hori.

Eta ezpainak margotu

ta dotore jantzi, ta izan barea.

Ta erabakiko dute

noiz igo ta jeitsi

behar den marea.

Ezer eskatu gabe

eskeini didazu gauero ohea,

mendi bularrak heze

ur ezpainak gazi:

nere maitalea.

EPERRA

Herrikoia

Eperrak badititzü 

bere bi hegalak

bai eta bürün gainin 

kokarda eijer bat.

Zük ere balin bazünü 

gaztetarzün eijer bat

neskatilen gogatzeko 

bilo holli pollit bat.

Amorosak behar lüke 

izan lotsagabe,

gaiaz ebiltia, 

ez izan herabe.

Egünaz ebiltia 

desohore leike,

txoriak ere oro 

haier soz dirade.

Ebili izan nüzü 

gaiaz eta beti

eia atzemanen nianez 

lili eijer hori.

Azkenian atzaman düt, 

oi bena tristeki,

lumarik eijerrena 

beitzaio erori.

BRUCIA LA TERRA

Nino Rota

Brucia la luna 

n’celu e iu bruciu d’amuri

Focu ca si consuma 

comu lu mei cori

L’anima chianci addulurata,

non si da paci,

ma chi mala nuttata.

Lu tempu passa,

ma non agghiorna,

Non c’e mai suli

s’idda non torna…

Brucia la terra 

mia e abbrucia lu mei cori

Chi siti d’acqua idda e iu…

siti d’amuri

Allura cantu

la mei canzuni

Si non c’e nuddu 

ca s’a affaccia a lu barcuni.

SAN QUIRICO

Jon Maia

Mahatsondo gorriak

ilunabar morez

estaltzen direnean,

ardoa beti beltz.

Erremolke batean

hiru gurpiletan

olibondo artean

joan ginen hizketan.

Kanta dezagun berriz,

Maruzzela, Maruzzela

gau hartan San Quiricon

kantatu gendun bezela.

Gero goazen Andrea

ta Antoniaren etxera

eta kantatzen segi

egunsentiaren zain.

Mozkortu ginen edo

amets bat izan zen?

Zaharrak eta umeak

dantzan ari ziren.

Anarkista zoroa

xirula bat jotzen,

belarra eskuz esku

okela erretzen…

Kanta dezagun berriz,

Maruzzela, Maruzzela

gau hartan San Quiricon

kantatu gendun bezela.

Gero goazen Andrea

ta Antoniaren etxera

eta kantatzen segi

egunsentiaren zain.

ARRATSALDE HONETAN

Sorotan Bele

Itxaroten ari gera 

arratsalde honetan

zerbait aurkeztekotan 

jende honen aurrean.

Hemendik ateratzeko 

kanta berri baten bat,

zuek ez aspertzeko 

arratsalde honetan.

Honetan, honetan, honetan...

Lauzpabost akorde jota 

gitar(ra) zahar honekin,

dantzatzeko doinua 

ez dugu besterik.

Bi laguneko koadrila 

izerdi patsetan

nahiko izango dira 

arratsalde honetan.

Honetan, honetan, honetan...

Taupadetan dut bihotza,

 dirua galtzetan,

dantza egiteko gogoa 

daramat zainetan.

Gitar-bibolin doinuak 

jarraituz badaukat

dibertitzeko gaia 

arratsalde honetan.

Honetan, honetan, honetan...

 TXAKURRAREN PARTIA

Txomin Artola

Gu gazte ginadela, txalupa guziak

zakurtxo bat ohi zuten ontzi barrenian;

begi-erne, abila, ez zan zaunkaria,

ihes zihoan arraia harrapatzailia.

Seme, esango dizut nola gertatzen zan

puñittutako arraia suelto... batzuetan

legatzak ospa, ihes, txakurra jauzten zan

ta bet-betan arraia hartzen zun hortzetan.

Lan horren saria “txakurren partia”

deitzen genion guziok, ongi merezia!

Maitea-maitea zan txakur ehiztaria,

txalupa betetzen zun anima gabiak.

Unea etorri da zuri kontatzeko

zer-nolako txakurra zan gure "Txuriko",

auhin izugarriak ez zun izutuko

arraia utzi baino lehenago itoko.

Goiz itsusi batian ez naiz, ez, ahaztuko,

bere lana beteaz jauzi zan "Txuriko",

baga haundi artean ehiza ez utziko!

legatz haundi batekin ito zan betiko.

KANTUZ

Anje Duhalde

Kantuz daramazkit nik gauak

KANTUAREKIN

gozatzen neure penak.

Kantuz kanpotik, 

negarrez barrutik,

KANTUAREKIN

ahanzten ditut grinak nik.

Kantuz daramat bizia,

ahanzteko hiltzia.

Neuretzat kantuan dago

fortuna guzia.

Eta kantuz, kantuz,

noa botatuz neure hazia.

Batzuetan triste, 

besteetan hasarre

ZUEN AURREAN

kantatzea dut lege.

Nahiz gogorik ez izan,

ZUEN AURREAN

sartu behar dut martxan.

Kantuz daramat bizia,

ahanzteko hiltzia.

Neuretzat kantuan dago

fortuna guzia.

Eta kantuz, kantuz,

noa botatuz neure hazia.

GOGOAREN BAITAN

John Hiatt / Anje Duhalde

Erabaki nuen

tinko ta fermuki

ez zitzaidala gertatuko,

maitasun sareetan

ez nintzela berriz

ustekabean eroriko.

Bi begi izpitsu,

irrifar ezti bat,

izan dira nere galtzaile.

Geroztik hor nabil

arantzetan dantzan,

ezinezko amets sortzaile.

Urrezko txanpon bat

eman gogo nuke

sorgin bat bilaka bane(n)di,

ezina egikor

aldatzeko a(d)ina

gezurra bihurtzeko egi.

Zer den ona edo

zer ote den txarra

jakin beharko nukeelarik.

Sumendi gainean

erretzen ari naiz.

Ba al dago irtenbiderik ?

Zu hor zaude,

dantzan, jauzitan.

Zer de(a)bru, bada,

pasatzen zait

gogoaren baitan?

 Geroak zer dakar?

Ez dut pentsatu nahi,

uneak nahi ditut bizi.

Lau egun dira ta

bi, omen, lainotsu;

galtzera ez ditut nahi utzi.

Hitzaren jokoan,

itxura emanez,

gorde nahiko nuke dena.

Biluzia nauzu

izan zarelako,

egoera honen sormena.

 Erabaki nuen

tinko ta fermuki

ez zitzaidala gertatuko,

maitasun sareetan

ez nintzela berriz

uste gabean eroriko.

Bi begi izpitsu,

irrifar ezti bat,

izan dira nere galtzaile.

Geroztik hor nabil

arantzetan dantzan,

ezinezko amets sortzaile.

ZU HOR ZAUDE,

DANTZAN, JAUZITAN.

ZER DE(a)BRU, BADA,

PASATZEN ZAIT 

GOGOAREN BAITAN?  (2 aldiz)

ARRIVEDERCI, MIRENTXU

Frankie y los Matadores  /  

Irune eta Andoni Argoitia anai-arrebak

Arrivederci, Mirentxu,

itsasora joan behar degu.

Zurekin gogoratutzen 

egongo naiz gau ta egun.

Bazenki zenbateraino  

bihotz honek maite zaitun!

Zu barik ezin naiz bizi,

 Arrivederci, Mirentxu.

Zure irudi laztana

egunez ta gauean

ikusten bizi naiz ni 

urruti nagonian.

Kai(e)ra natorrenian,

maitia, sinistu zazu,

pozarren zu ikusteko,

Arrivederci, Mirentxu.